بوراکس دکا و پنتا

بوراکس از نظر شیمیایی یک نمک قلیایی ضعیف از اسید بوریک است که در فرم‌های دکا هیدرات (Na₂B₄O₇·10H₂O) و پنتا هیدرات (Na₂B₄O₇·5H₂O) عرضه می‌شود. ساختار بلوری آن متشکل از واحدهای بورات متصل به یون‌های سدیم و مولکول‌های آب است که در دماهای پایین پایدار و در دمای بالا متلاشی می‌شود.

خواص فیزیکی

بوراکس به‌صورت پودر یا دانه‌های سفیدرنگ، بدون بو، و با pH قلیایی ملایم در محلول آبی دیده می‌شود. نقطه ذوب آن حدود ۷۵۰ درجه سانتی‌گراد و چگالی آن بسته به نوع کریستال بین ۱.۷ تا ۱.۹ گرم بر سانتی‌متر مکعب است.

ویژگی‌های محلولی

این ترکیب در آب محلول است و به‌دلیل خاصیت بافرکنندگی، می‌تواند pH محلول را تثبیت کند. این ویژگی در فرمولاسیون شوینده‌ها، محلول‌های عکاسی و مواد شیمیایی آزمایشگاهی کاربرد زیادی دارد.

رفتار حرارتی

در اثر حرارت‌دهی، ابتدا آب تبلور از ساختار آن خارج شده و در دماهای بالاتر به بوراکس بی‌آبه یا ترکیبات دیگر بور تبدیل می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود در لعاب‌سازی و شیشه‌سازی نقش روان‌ساز و اصلاح‌کننده نقطه ذوب را ایفا کند.

بوراکس ماده‌ای نسبتاً پایدار است اما لازم است در محیط خشک، خنک و به‌دور از رطوبت و مواد اسیدی نگهداری شود، چراکه جذب رطوبت می‌تواند خواص فیزیکی آن را تغییر دهد. بسته‌بندی این محصول به‌صورت کیسه‌های 25 کیلوگرمی چندلایه لمینت‌شده یا بسته‌های سفارشی صنعتی ارائه می‌شود.

حداقل سفارش بوراکس صنعتی در ایران معمولاً از 1 تن به بالا است، ولی در بسته‌بندی‌های کوچکتر نیز قابل تأمین برای مصرف‌های خاص وجود دارد. استفاده از دستکش، ماسک و عینک ایمنی هنگام کار با این ماده توصیه می‌شود، زیرا تماس طولانی‌مدت با پوست یا استنشاق گرد و غبار آن ممکن است باعث تحریکات پوستی یا تنفسی شود.

در هنگام حمل‌ونقل نیز لازم است محموله‌ها در برابر رطوبت، ضربه و تابش مستقیم خورشید محافظت شوند. رعایت برچسب‌گذاری دقیق، ذخیره‌سازی طبق اصول HSE، و آگاهی از برگه ایمنی (MSDS) محصول ضروری است.